Văn Hoá Ẩm Thực Của Người Nhật Bản

Trước khi ăn người Nhật thường nói “itadakimasu”, đó là một câu nói lịch sự
nghĩa là “xin mời”. Nó nhấn mạnh sự cảm ơn tới người đã cất công chuẩn
bị bữa ăn. Khi ăn xong, họ lại cảm ơn một lần nữa “gochiso sama deshita”
có nghĩa là “cám ơn vì bữa ăn ngon”.

Phong cách ăn uống điển hình của người Nhật hiện nay như thế nào?

Phong cách, thói quen ăn uống của người Nhật đã bị Âu hóa đi nhiều và trở nên
khá đa dạng. Thay đổi rõ nét nhất là sự xuất hiện của bánh mỳ trong các
bữa ăn. Hiện nay có rất nhiều người dùng bánh mỳ, trứng, sữa, và uống
cà phê hay trà cho bữa sáng.

Thập kỷ trước đây, các nhân viên công sở thường mang theo hộp cơm trưa
tới nơi làm việc nhưng hiện nay thì tại các quán ăn gần nơi công sở bạn
có thể tìm thấy đủ các món ăn
thay đổi theo khẩu vị từ phương Tây cho tới khẩu vị truyền thống của
Nhật.

Tại đa số các trường tiểu học, trung học của Nhật đều có
phục vụ bữa trưa, được thiết kế với thành phần dinh dưỡng đầy đủ và cân
bằng và tất nhiên là có cả khẩu vị của các món ăn phương Tây lẫn khẩu vị
truyền thống của Nhật. Các bữa ăn tối của người Nhật cũng thay đổi với
nhiều loại món ăn bao gồm cả các món ăn Nhật, các món ăn Tàu và cả các
món ăn của phương Tây. Nói chung thì trẻ em Nhật thích các món ăn phương
Tây như là xúc xích (hamburger) hơn là các món ăn Nhật cho nên các món
ăn tối tại nhà thường có xu hướng thay đổi cho phù hợp với khẩu vị của
chúng.

Người Nhật có ăn cơm hàng ngày không?

Từ dùng để diễn tả bữa ăn ở Nhật là gohan . Từ này theo nghĩa đen để chỉ
gạo được hấp hay đồ chín, nhưng gạo là một loại lương thực quan trọng
đối với người dân sứ xở mặt trời mọc, nên gohan còn dùng để chỉ tất cả
các món ăn.

Một bữa ăn truyền thống của người Nhật gồm cơm cùng
với một món chính là thịt hoặc cá, một vài món ăn thêm (thường là rau
được nấu chín), súp (thường là súp miso), và rau muối. Gạo có tính kết
dính khi nấu chín nên rất thích hợp với việc dùng đũa.

Trên thực tế thì có rất nhiều người Nhật cảm thấy rất khó chịu nếu không ăn cơm ít
nhất mỗi ngày một lần, tuy nhiên hiện nay có khá nhiều người dùng bánh
mỳ cho bữa sáng và các loại mì sợi (pasta) cho bữa trưa. Bữa ăn của
người Nhật ngày càng trở nên phụ thuộc vào thịt, bơ sữa, và hoa quả hơn
là vào gạo và lúa mì.

Một cuộc điều tra cho thấy so với năm 1960
thì vào năm 1993 nhu cầu của người Nhật về thịt tăng 6 lần, nhu cầu về
sữa và các sản phẩm bơ sữa tăng 4 lần, nhu cầu về hoa quả tăng 2 lần.

Người Nhật thích ăn món gì nhất?

Thói quen ẩm thực của người Nhật rất đa dạng cho nên rất khó nói là họ thích
món ăn nào nhất. Tuy nhiên theo sự điều tra của các nhà hàng bình dân
thì món ăn được gọi nhiều nhất là xúc xích, món ca ri (curry) với cơm,
và mỳ ống (spaghetti).

Những món ăn trên cũng được yêu chuộng
nhất tại nhà. Trong con mắt của người nước ngoài thì Sushi (cơm nắm cá
sống), Tempura (tôm, rau tẩm bột rồi đem rán), và Sukiyaki (món lẩu thịt
bò với nước tương và rau) là các món ăn truyền thống của người Nhật thì
tất nhiên rất phổ biến ở Nhật (tuy nhiên họ không ăn các món đó hàng
ngày).

Người Nhật thường chế biến cá theo những cách nào?

Nếu như cá còn đủ tươi thì phần lớn người Nhật thích thái mỏng và ăn sống,
đó là món Sashimi của người Nhật. Món này thường được ăn với xì dầu
(Soy-sauce) và với cây cải ngựa đã băm nhỏ (Wasabi).

Cá sống cũng thường được ăn theo kiểu Sushi, tuy nhiên để chuẩn bị món Sushi đòi
hỏi những kỹ thuật đặc biệt cho nên người Nhật ít làm món này tại nhà.
Cách chế biến phổ biến nhất của người Nhật là nướng cá với một ít muối
rắc phía trên.

Trừ cá nạc thịt như là cá ngừ Califoni thì tất cả
các loại cá khác đều có thể chế biến theo cách này. Teriyaki là cách
chế biến cá bằng cách ướp thịt cá đã lóc xương bằng nước xì dầu
(Soy-sauce) và vừa phết mỡ vừa nướng. Đôi khi người ta cũng luộc cá với
xì dầu (Soy-sauce) hoặc Miso hay bột đậu nành bằng lửa nhỏ.


Những loài cá có nhiều mỡ như là cá thu thường được chế biến theo kiểu
này. Tôm, cua, mực ống và các loại cá thịt trắng như cá hồi thường được
rán kỹ, tức là chế biến theo món Tempura (tôm, rau tẩm bột rán). Các
cách chế biến cá theo kiểu phương Tây như là món meunière cũng xuất hiện
trong thực đơn của người Nhật tuy nhiên các món ăn truyền thống của
Nhật thì vẫn được chế biến theo các cách đã nói ở trên.

Tương, xì dầu (shoyu, soy sauce) được dùng ở Nhật từ bao giờ?

Shoyu (Sho là chữ “tương” nghĩa là nước tương, yu là chữ “du” nghĩa là “dầu”,
“dầu ăn”) bắt đầu xuất hiện trong các thực đơn là vào khoảng giữa thời
kỳ Muromachi (1333-1568), và vào cuối thế kỷ 16 thì Shoyu trở thành phổ
biến đối với người Nhật.

Tuy nhiên vào trước thời kỳ Nara thì Hishio, được coi là nguồn gốc của
Shoyu, đã xuất hiện tại Nhật. Hishio được làm bằng cách cho lên men hỗn
hợp gồm gạo, thịt, cá, rau và tảo
biển. Shoyu và Miso chính là các biến thể khác nhau của loại nước chấm
này. Có rất nhiều loại nước chấm khác nhau như Tamari, Koiguchi,
Usuguchi, được chế biến từ Hishio vào thời kỳ Edo và hiện nay vẫn được
sử dụng rộng rãi.

Miso được bắt đầu sử dụng tại Nhật từ bao giờ?

Miso là loại gia vị làm bằng cách hấp chín đậu nành rồi ủ chung với muối và
men cho nó lên men, lưu ở dạng đặc quánh. Miso, bắt đầu xuất hiện vào
thời kỳ Nara (710-794), vào thời kỳ Heian (Bình An) thì đã xuất hiện
những cửa hàng bán Miso.

Miso được làm từ đậu nành được ninh kỹ và trộn với muối và kouji (hỗn
hợp của gạo lên men, lúa mạch và đậu). Có người nói rằng vào khoảng thế
kỷ 15, 16 Miso đã từng được chế biến tại
các ngôi đền và được coi là một loại lương thực quan trọng cho quân lính
khi có chiến tranh. Cũng giống như Shoyu, Miso trở nên phổ biến đối với
người Nhật vào khoảng thời kỳ Muromachi (1333-1568).

Tại sao đậu phụ lại được nói là có lợi cho sức khỏe?

Đậu phụ (Tofu) được làm từ đỗ tương, chứa rất nhiều chất đạm (Protein), can
xi, ka li và vitamin B, được coi là có lợi cho sức khỏe bởi vì nó không
chứa nhiều chất béo như thịt, sữa, đồng thời hàm lượng ca lo cũng thấp
hơn nhiều so với hàm lượng chất đạm mà nó cung cấp. Đậu phụ có nguồn gốc
từ Trung Quốc và được truyền tới Nhật Bản vào thời kỳ Nara (710-794).
Khi ăn sống thì vì đậu phụ có vị nhạt nên nó thường được dùng kèm với
các gia vị khác như là hành lá thái nhỏ và gừng đã nghiền nhỏ, và với
một ít nước chấm rưới lên trên. Về cách chế biến thì đậu phụ được nói là
có hàng trăm cách chế biến khác nhau.

Thế nào là cách cầm đũa đúng?

Có rất nhiều thanh niên hiện nay không biết cách cầm đũa sao cho đúng. Lý
do của việc này có lẽ là do thói quen dùng các món ăn phương Tây với dao
và nĩa. Để cầm đũa đúng cách thì đầu tiên bạn hãy tách 2 cây đũa ra,
sau đó để chúng song song với nhau trên ngón trỏ và dưới ngón cái. Đặt
phần giữa của cây đũa trên giữa đầu ngón trỏ và phía trên phần móng ngón
giữa, đặt ngón cái đè lên trên cây đũa trên đó.

Dùng đầu ngón giữa và phần móng ngón đeo nhẫn giữ phần giữa của cây đũa phía dưới. Tận
dụng nguyên tắc của đòn bẩy, bạn chỉ cần dịch chuyển cây đũa trên là có
thể gắp thức ăn dễ dàng. Dùng đũa như nĩa hay để xọc thức ăn, mút đầu
đũa, hoặc dùng đũa thay tăm bị coi là những thói quen xấu. Sự khác nhau
giữa đũa Nhật và đũa Việt Nam: một điều chú ý là đũa Nhật khác đũa Việt
Nam ở chỗ là đầu của đũa Nhật nhọn và nhỏ hơn rất nhiều so với phần trên
của đũa.

Rượu Nhật Bản (Sake) được chế tạo như thế nào?

Sake nguyên chất, Seishu (Tinh tửu), được chế tạo bằng cách cho lên men hỗn
hợp gạo, mạch nha và nước. Đầu tiên, rửa sạch gạo để loại bỏ cám. Sau
khi để cho gạo hút nước xong thì phơi khô, sau đó hấp lên, sau đó trộn
với mạch nha và nước và để lên men trong khoảng 20 ngày.

Thành phần thu được sẽ được làm cô đọng lại bằng máy và ta sẽ thu được Sake và
Sakekasu. Sake, sau khi để một lát thì sẽ tự phân chia ra làm Seishu và
Ori. Seishu sau đó được lọc và được chế biến thêm với hương liệu và gia
vị.

Được khử trùng bằng nhiệt, Seishu được bảo quản ở nhiệt độ
dưới 20 độ C trong 6 tháng. Sau đó nó sẽ lại được điều chỉnh lại trước
khi được khử trùng bằng nhiệt thêm một lần nữa. Cuối cùng Seishu được
đóng chai và xuất xưởng.
Theo: gieo.wordpress.com